H ιστορία της μαγειρικής ξεκινά από τα προϊστορικά χρόνια, όταν αυτή είχε ακόμη υποτυπώδη μορφή. Η ανακάλυψη της σούβλας και της χύτρας ήταν στοιχεία που βοήθησαν στην εξέλιξή της. Στα ομηρικά χρόνια φαίνεται καθαρά η σημασία που έδινε ο άνθρωπος των χρόνων εκείνων στο φαγητό: λιτό μεν αλλά ποιοτικό επέλεγαν, όσοι μπορούσαν βέβαια. Στα συμπόσια των Αθηναίων, και λόγω των Περσών αιχμαλώτων πολέμου, αλλάζουν οι συνήθειες: εισάγεται η ασιατική τεχνική μαγειρέματος, η οποία ήταν αρκετά εξελιγμένη, όπως μαρτυρούν διάφορα κείμενα που περιγράφουν συμπόσια του βασιλέα των Βαβυλωνίων Βαλτάσαρ. Στα ρωμαϊκά συμπόσια ονομαστή ήταν η χλιδή που επικρατούσε, ενώ στους χρόνους της Αναγέννησης η τέχνη της μαγειρικής ποικίλλεται από μπαχαρικά και καρυκεύματα φερμένα από την Ανατολή. Πολύ αργότερα κάθε λαός διαμόρφωσε τη δική του τέχνη της μαγειρικής. Το προφανές είναι ότι η εξέλιξη της μαγειρικής ακολουθούσε και ακολουθεί πάντα την πρόοδο του πολιτισμού, ο οποίος της παρέχει όλο και περισσότερα μέσα, ολοένα και περισσότερες ιδέες…
Αυτά προς τιμήν των μαγειρισσών της ζωής μας. Των γυναικών της οικογένειας, της γειτονιάς, της πατρίδας που κράτησαν άσβεστες τις Εστίες μας αλλά και τη συνοχή μας, που μας πρόσφεραν τέρψη, αγωγή, θρέψη σε χρόνους δύσκολους, ακόμη και στερημένους, μα και σε γεγονότα χαρμόσυνα και σε συναναστροφές όπου η αγάπη φτερούγιζε χειροπιαστή…
Αυτά και εξ αφορμής ενός βιβλίου. Μαγειρικής. Αλλά όχι μόνον. Διαβάστε:
«Στη λεπτή γραμμή που ισορροπούν η απόλαυση της διήγησης και η απόλαυση του καλού φαγητού γράψαμε αυτά τα παραμύθια, ως απαντήσεις στα δικά μας ’’γιατί‘‘. Τα γράψαμε για γονείς και παιδιά που διαβάζουν και συζητούν, που τρώνε μαζί και μαγειρεύουν, που θέλουν να φτιάχνουν νέες ιστορίες και νέες συνταγές στην καθημερινότητά τους. Οι συνταγές, όπως και τα παραμύθια, μεταμορφώνονται ανάλογα με το ποιος μαγειρεύει και ποιος διηγείται – εκεί κρύβεται όλη η μαγεία…» διαβάζουμε στο σύντομο προλογικό σημείωμα των συγγραφέων, το οποίο υπογράφουν ως Ιωάννα και Έρση.
Ας διευκρινίσουμε εξαρχής ότι η Ιωάννα και Έρση Νιαώτη είναι αδελφές. Η Ιωάννα είναι δημοσιογράφος και η Έρση ηθοποιός και θεατρολόγος. Και πως το βιβλίο τους αυτό, το πρώτο ας σημειώσουμε, απέσπασε το βραβείο για το καλύτερο κείμενο στον διεθνή διαγωνισμό Gourmand World Cookbooks Award. O θεσμός, που ξεκίνησε το 1995, βραβεύει κάθε χρόνο τις καλύτερες νέες εκδόσεις μαγειρικής σε όλο τον κόσμο. Η δε εικονογράφος Έλενα Ζουρνατζή τιμήθηκε με το βραβείο καλύτερης εικονογράφησης. Νομίζω πως και οι συγγραφείς και η εικονογράφος δικαιολογημένα έτυχαν αυτών των σημαντικών διακρίσεων.
Κατ’ αρχάς, έχουν κάνει πολύ πρωτότυπη δουλειά και εξαιρετικά μελετημένη και προσεγμένη. Αφήστε δε που στις γεμάτες επινοήσεις σελίδες τους η φαντασία δεν γνωρίζει όρια, ενώ η συνεργασία με την Αργυρώ Μπαρμπαρίγου ήταν ό,τι πιο ωραίο, νόστιμο και ερεθιστικό, μια και παρατίθενται ανά παραμύθι και δυο υγιεινές μεσογειακές συνταγές συν μια σελίδα με σχετικές διατροφικές συμβουλές. Παράλληλα ο αναγνώστης, μικρός ή μεγαλύτερος, βρίσκεται συνεχώς ανάμεσα σε διλήμματα – ευχάριστα, όμως. Να επιλέξει για το γεύμα το «μεσημεριανό του Τζακ», ασφαλώς με μπόλικα φασολάκια (1 ολόκληρο κιλό!) ή το «Σουβλάκι του λύκου», κρέας κομμένο σε μπουκιές. Για το δείπνο μήπως να ετοιμάσει «Σαντουιτσάκια του ψαρά» απ’ όπου, φυσικά, δεν θα λείπει ο τόνος, ή μήπως «Θαλασσινό μακαρονάκι», βεβαίως με χταπόδι αλλά και με γαρίφαλο, κανέλα, μπαχάρι, ελαιόλαδο, ντομάτες, το απαραίτητο κοφτό μακαρονάκι – συνταγές που διαβάζουμε μετά την ανάγνωση του παλιού παραμυθιού, από τον Άγιο Νικήτα της Λευκάδας, «Γιατί φυσάει ο άνεμος – το αστερόπαιδο». Μάλιστα το αστερόπαιδο στη σελίδα των συμβουλών, με την πείρα του θαλασσινού, τονίζει: «Στη Μεσόγειο, η υγεία έρχεται στο πιάτο μας από τη θάλασσα, γιατί το ψάρι μάς χαρίζει πολύτιμες πρωτεΐνες, με εφάμιλλη ή υψηλότερη διατροφική αξία από εκείνη του κρέατος. Προσπαθούμε να τρώμε ψάρια τουλάχιστον δυο φορές την εβδομάδα…»
«Τα θεμέλια για μια υγιεινή διατροφή μπαίνουν στην παιδική ηλικία – και τα παιδιά που μαθαίνουν να τρώνε σωστά συμμετέχοντας στη διαδικασία προετοιμασίας του φαγητού κερδίζουν πολλά. Όχι μόνο γιατί προσλαμβάνουν τα απαραίτητα συστατικά που θωρακίζουν τον οργανισμό τους, αλλά και γιατί αποκτούν άποψη για τα προϊόντα, τις γεύσεις, τους συνδυασμούς των τροφών, βιώνοντας το μαγείρεμα ως δημιουργική απασχόληση…» γράφει στο επίμετρό της η Αργυρώ Μπαρμπαρίγου.
Αλλά εκτός από τις ελκυστικές –πολύχρωμες από τα υλικά της φύσης που χρησιμοποιούνται σ’ αυτές– απλές συνταγές, που πρόθυμα και ίσως με ενδιαφέρον θα διαβάσουν και οι γονείς των παιδιών, πρέπει να σταθούμε και στα παραμύθια. Από αυτά, τα οκτώ είναι γνωστά πολυαγαπημένα κλασικά, όπως «Η Χιονάτη και οι εφτά νάνοι», «Η Χρυσομαλλούσα και τα τρία αρκουδάκια», «Χάνσελ και Γκρέτελ» «Ο Τζακ και η φασολιά» κ.ά., ενώ το ένα είναι ελληνικό και είναι σαν να πλέει ανάμεσα θάλασσας και ουράνιου θόλου – και το κείμενο, και οι ζωγραφιές της Ελένης Ζουρνατζή, η εικονογράφηση της οποίας στο έργο της Νίκης Δόλλη Χτίζοντας το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης ήταν ξεχωριστή.
Και τα εννέα παραμύθια είναι ξαναπλασμένα. Η Ιωάννα και η Έρση Νιαώτη αλλάζουν τις ζωές, αλλάζουν τις αποφάσεις και τους χαρακτήρες των ηρώων τους. Το αποτέλεσμα είναι χαριτωμένο, εύθυμο – σπιθίζει. Λ.χ. ο Χάνσελ και η Γκρέτελ ανοίγουν ζαχαροπλαστείο «Το σοκολατάκι» επιγραφόμενο. Τα δυο παιδιά χρησιμοποιούν συνταγές από τις Μαγικές συνταγές της μάγισσας, βιβλίο που το έσκασε μαζί τους όταν έφυγαν από το σοκολατένιο σπίτι. Εκεί ψωνίζει και ο Παπουτσωμένος Γάτος όποτε έχει ραντεβού με τη μικρή ναζιάρα αγαπημένη του γατούλα. «Ήρθα να πάρω μια σοκολάτα για το γατοκορίτσι μου», λέει. «Λευκή σοκολάτα με γέμιση φρούτων. Αυτή σου ταιριάζει», προτείνει η Γκρέτελ. «Γλυκιά σαν το πρώτο ραντεβού, φρουτένια σαν το πρώτο φιλί». Περνούν ήρωες παραμυθιών, νάνοι, ξωτικά, ο βάτραχος που έψαχνε τα σοκολατάκια «Μετά» για την πριγκίπισσά του, μέχρι και οι γονείς της Τοσοδούλας ήρθαν γυρεύοντας την πιο μικρή σοκολάτα του κόσμου για την πιο μικρή κι αγαπημένη κοπελίτσα του κόσμου.
Αν και, εδώ που τα λέμε, η Σταχτοπούτα δεν φαίνεται και τρισευτυχισμένη. Ο πρίγκιπας τη λατρεύει, η γάτα της χρώματος πορτοκαλί τη συντροφεύει, ακόμη και με την πεθερά της είχε άριστες σχέσεις. Τα βιβλία της βιβλιοθήκης τα είχε μάθει απέξω πια, ιδίως το γνωστό εκείνο «Ο κήπος με τις κολοκύθες». Είχε βαρεθεί την απραξία, έπληττε και αποφάσισε, μια και είχε ταλέντο, να γίνει σχεδιάστρια παπουτσιών. Ε, καλά, τι νομίζετε ότι σχεδίαζε; Ω, ασφαλώς σχεδίαζε γόβες. Γόβες από γυαλί, από δέρμα, από ασήμι, από χαρτί, από γρασίδι, από τούλι, από φθινοπωρινά φύλλα. Στον κόσμο των παραμυθιών έγινε χαμός. Οι παραγγελίες έπεφταν βροχή… Τι ωραίο παραμύθι!
Η Σταχτοπούτα, πάλι, προτείνει τη «Μαγική σούπα», φυσικά από κίτρινη κολοκύθα, και την «Τυρόπιτα της Σταχτοπούτας» με γέμιση κολοκύθας και άλλα λαχταριστά κι ορεκτικά, όπως φέτα, ανθότυρο, αυγά, ελαιόλαδο, άνηθο…
Ωραίο βιβλίο για όλη την οικογένεια. Αλλά και για όσους, αν και μόνοι, επιζητούν λίγο χιούμορ, μια σταλιά έστω πέταγμα του νου και κάποια εδέσματα γευστικά, που και υγιεινά είναι και δεν κοστίζουν, και παραπέμπουν σε γεύσεις ξεχασμένες και σε μυρωδιές αλησμόνητες.
Και ας μην παραληφθεί να αναφερθεί από τη γράφουσα η εξαιρετική επιμέλεια του βιβλίου, η κομψότητά του, τα αρμονικά χρώματα, η απαλή αφή. Ευφραίνεται η όραση του αναγνώστη. Καθόλου δύσκολο δεν είναι να ευφρανθεί και η γεύση. Είναι όλα απλά, τακτικά και καθαρά γραμμένα.
Ηλικία: 9-12 ετών